Quyết định cưỡng chế đất có thể dừng lại khi đang khiếu nại hay không?

Cưỡng chế có hai hình thức là cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất và cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc.

“Nhiều người cứ nghĩ mình rằng đã khiếu nại quyết định thu hồi đất hay giá bồi thường đất thì chính quyền sẽ không thể thu hồi đất của họ nhưng tế không phải vậy”. Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM - Luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên, Luật Đất đai năm 2013 có những quy định mới liên quan đến việc cưỡng chế đất.

Sự khác biệt giữa hai hình thức cưỡng chế

Phóng viên: Trong công tác thu hồi đất, có trường hợp chính quyền cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc, có trường hợp cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất nhưng có trường hợp chỉ cưỡng chế chỉ một trong hai. Luật Đất đai năm 2013 quy định như thế nào về việc cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc, thưa luật sư?

+ Luật sư Liên: Có thể hiểu đơn giản là: Cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc thực hiện sau khi UBND cấp có thẩm quyền ra thông báo thu hồi đất, còn cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện sau khi UBND cấp có thẩm quyền ra văn bản quyết định thu hồi đất, quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Theo Luật Đất đai năm 2013, trường hợp người sử dụng đất trong khu vực có đất bị  thu hồi không phối hợp với các tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường hay giải phóng mặt bằng trong việc điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm thì UBND cấp xã hay UBMTTQVN cấp xã nơi có đất bị thu hồi và tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng tổ chức vận động để thuyết phục người sử dụng đất thực hiện theo đúng kế hoạch.

Trong thời gian 10 ngày kể từ ngày vận động và thuyết phục mà người sử dụng đất vẫn không phối hợp với các tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thì chủ tịch của UBND cấp huyện ban hành quyết định kiểm đếm bắt buộc. Người có đất bị thu hồi có trách nhiệm phải thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc. Trường hợp không chấp hành thì chủ tịch UBND cấp huyện phải ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc và tổ chức phải thực hiện việc cưỡng chế.

Cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất thì như thế nào?

+ Khi quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành và phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, được công bố công khai thì người có đất bị thu hồi phải chấp hành các quyết định thu hồi đất. Trường hợp người có đất bị thu hồi đã được vận động, thuyết phục nhưng không chấp hành việc bàn giao đất cho các tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thì chủ tịch UBND cấp huyện phải ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất và các tổ chức thực hiện việc cưỡng chế theo quy định tại Điều 71 của bộ Luật Đất đai năm 2013.

Về thủ tục, trình tự thực hiện cưỡng chế thu hồi đất, trước khi tiến hành việc cưỡng chế, chủ tịch của UBND cấp huyện phải quyết định thành lập ban thực hiện cưỡng chế. Ban thực hiện cưỡng chế sẽ vận động, thuyết phục và đối thoại với người có đất bị cưỡng chế; nếu như người bị cưỡng chế chấp hành thì ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao đất sẽ thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày được lập biên bản. Trường hợp người có đất bị cưỡng chế không chấp hành quyết định cưỡng chế thì ban thực hiện cưỡng chế phải tổ chức thực hiện việc cưỡng chế.

Ban thực hiện việc cưỡng chế có quyền buộc người bị cưỡng chế và người có liên quan ra khỏi khu đất bị cưỡng chế, tự chuyển các tài sản ra khỏi khu đất bị cưỡng chế; nếu không thực hiện thì ban thực hiện cưỡng chế sẽ di chuyển người bị cưỡng chế và những người có liên quan cùng các tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế.

Nghĩa vụ thi hành quyết định thu hồi đất

Vì vậy, người dân có quyền khiếu nại, khởi kiện các quyết định liên quan đến thu hồi đất nhưng đồng thời vẫn phải chấp hành việc giao đất cho chính quyền?

Nghĩa vụ phải thực hiện quyết định thu hồi đất

+ Theo quy định tại Điều 204 của Luật Đất đai năm 2013 thì người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến việc sử dụng đất có quyền khiếu nại hay khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai.

Ngoài ra, theo quy định tại khoản 6 Điều 17 của Nghị định số 43 năm 2014 của Chính phủ có nêu rõ: Người có đất bị thu hồi, tổ chức, cá nhân có liên quan có quyền khiếu nại về việc đất bị thu hồi theo như quy định của pháp luật về khiếu nại. Trong khi chưa có quyết định về việc giải quyết khiếu nại thì vẫn tiếp tục thực hiện quyết định thu hồi đất, cưỡng chế thu hồi đất. Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã giải quyết khiếu nại và kết luận việc thu hồi đất là trái pháp luật thì phải dừng việc cưỡng chế nếu việc cưỡng chế chưa hoàn thành; hủy bỏ các quyết định thu hồi đất đã ban hành và phải bồi thường thiệt hại do quyết định thu hồi đất gây ra (nếu có).

Đối với các trường hợp thu hồi đất liên quan đến quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân khác trong việc sử dụng đất theo quy định của pháp luật khác có liên quan thì Nhà nước phải tiến hành thu hồi đất, cưỡng chế thực hiện các quyết định thu hồi đất theo như quy định mà không phải chờ cho đến khi giải quyết xong quyền và nghĩa vụ giữa người có đất thu hồi và tổ chức, cá nhân đó theo quy định của pháp luật có liên quan.

(Nguồn tổng hợp - nhadatvn.vn chỉnh sửa)